Poradnik do przepisów regulujących profesjonalne użycie dronów
Na tej stronie publikujemy praktyczne wskazówki, jak spełnić przepisy obowiązujące zawodowych operatorów (właścicieli) bezzałogowych statków powietrznych (dronów / BSP) oraz ich pilotów. Oto najczęstsze pytania i nasze odpowiedzi (rozwijalne po kliknięciu):
1. Właściciel drona musi zarejestrować się jako operator w ewidencji Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC). Można tego dokonać bezpłatnie zakładając "konto ULC" na tej stronie Urzędu. Otrzymany numer operatora trzeba nanieść na każdym posiadanym / użytkowanym dronie (np. poprzez przyklejenie tabliczki znamionowej). Nie każdy operator musi być pilotem, ale każdy pilot musi być najpierw zarejestrowanym operatorem.
2. Kandydat na pilota drona musi przejść szkolenie do uzyskania kwalifikacji do lotów w kategorii SPECIFIC według odpowiedniego scenariusza VLOS lub BVLOS i zdać egzamin w uprawnionym ośrodku szkolenia (takim jak nasz), którym jest podmiot wyznaczony przez ULC. Następnie odbierze z ośrodka szkolenia uprawnienia w postaci "Certyfikatu wiedzy teoretycznej i potwierdzenie ukończenia szkolenia praktycznego w przypadku wykonywania operacji w kategorii szczególnej". Dodatkowo uprawnienia w wersji elektronicznej zostaną przypisane przez ULC do konta operatora kursanta, w wyniku procedury przeprowadzonej przez ośrodek szkolenia po zdaniu egzaminu przez kursanta.
3. Operator upewnia się, że on, jego kadra oraz sprzęt spełniają wymogi rozporządzenia 945, 947 oraz zapisy scenariuszy.
4. Operator musi uzyskać zgodę na wykonywanie operacji. Może tego dokonać na następujące sposoby:
- najpierw złożyć do ULC bezpłatnie oświadczenie o zgodności wykonywanych lotów z odpowiednimi krajowymi scenariuszami standardowymi (NSTS) - wzór dokumentu i procedura znajduje się na tej stronie ULC (link). Oświadczenia najlepiej przesłać przez ePUAP podpisane Profilem Zaufanym (instrukcja na stronie ULC). Wszystkie potrzebne i spełniane NSTSy można wpisać na jednym oświadczeniu. Operator może polecieć w kat. szczególnej, dopiero gdy ULC potwierdzi elektronicznie kompletność oświadczenia (co jest formalnością w przypadku uzupełnienia wszystkich pól i poprawnego podpisania dokumentu).
- dodatkowo Operator ma również zawsze możliwość złożyć elektronicznie bezpłatny wniosek o zezwolenie na niestandardowy rodzaj lotów - procedura wnioskowania do ULC (link),
- bądź jeżeli jest osobą prawną (np. spółką z o.o.), to może przejść certyfikację do tzw. LUC. Certyfikat LUC opłaca się jedynie, jeżeli operator potrzebuje wykonywać wiele różnych niestandardowych rodzajów lotów lub posiada wiele różnych modeli BSP. Posiadacz LUC sam udziela sobie zgody w ramach własnej dokumentacji i procedur operacyjnych, bez konieczności wnioskowania na każdy rodzaj lotów, ale podlega okresowym audytom ULC.
5. Każdy pilot latający na rzecz operatora musi mieć uzupełniony profil pilota na koncie ULC i posiadać przy sobie potwierdzenie rejestracji pilota oraz certyfikat kwalifikacji (może być w formie elektronicznej). Chyba że posiada ważne świadectwo kwalifikacji UAVO, wtedy do końca 2021 roku nie potrzebuje profilu pilota.
6. Cieszyć się z lotów zgodnie z przepisami 🙂
W dalszym ciągu niezależnie od kategorii lotu należy pamiętać o obowiązkowym “check-inie” w aplikacji DroneRadar przed każdym lotem.
1. Zarejestruj się jako operator - wyjaśnione wyżej.
2. Wyślij do ULC oświadczenie nSTS o zgodności ze standardowym krajowym scenariuszem lotów (np. NSTS-01 oraz NSTS-02 i lataj zgodnie z przepisami kategorii SPECIFIC, podobnie jak dotychczas w UAVO VLOS). Procedura złożenia oświadczenia lub uzyskania zgody na niestandardowe operacje jest wyjaśniona wyżej.
Alternatywnie możesz przejść szkolenie i egzamin on-line na stronie ULC i latać według ograniczeń kategorii OPEN (podkategorie A1 i A3 nie wymagają egzaminu w ośrodku szkolenia, A2 wymaga dodatkowego egzaminu w ośrodku).
3. Twoje uprawnienia UAVO obowiązują jeszcze maksymalnie do końca 2021 roku ze względu na okres przejściowy, o ile termin ich ważności wpisany w świadectwie kwalifikacji nie minie wcześniej.
Loty na podstawie UAVO mogą odbywać się na podobnych zasadach jak dotychczas, ze względu na 2-letni okres przejściowy i obecność 9 różnych krajowych scenariuszy (NSTS), a następnie treść scenariusz standardowych (STS), jednak z pewnymi istotnymi różnicami.
4. Spełnij pozostałe wymogi prawne.
Przede wszystkim zapisy rozporządzeń 945, 947 i scenariuszów. Aby dowiedzieć się więcej, czytaj dalej, zapytaj nas przez poniższy formularz lub skorzystaj z naszego doszkolenia w ramach dostępu do Akademii Prodron wraz z aktualizacjami (link do oferty).
5. Dokonaj bezpłatnej konwersji świadectwa kwalifikacji UAVO do końca 2021 roku na nowe europejskie uprawnienie pilota BSP kategorii lotów SPECIFIC. Złóż bezpłatny wniosek do ULC przed terminem ważności któregokolwiek ze wpisanych na nim uprawnień, ale nie później niż do końca listopada 2021 roku (inaczej przepadną). Liczy się termin rozpatrzenia, a nie termin złożenia wniosku (rozpatrzenie może trwać ok. miesiąca). Procedura wygląda następująco:
- Wygeneruj wniosek o konwersję przez swoje konto operatora na stronie ULC w profilu pilota (kliknij przycisk "Konwersja świadectwa UAVO", powinno rozpocząć się pobieranie pliku, czasem po uzupełnieniu danych trzeba jeszcze raz kliknąć przycisk, żeby pobrać wniosek).
- Złóż wygenerowany wniosek wraz ze skanem świadectwa kwalifikacji UAVO jako pismo ogólne przez platformę urzędową ePUAP. Instrukcja:
- pobierz wygenerowany na stronie ULC plik ZIP i wypakuj z niego pierwszy plik PDF,
- kliknij przycisk "Wyślij pismo ogólne" na tej stronie i zaloguj się Profilem Zaufanym,
- uzupełnij pola formularza - w polu "Wybierz urząd..." wpisz "Urząd Lotnictwa Cywilnego", jako "Rodzaj pisma" wybierz "Wniosek", jako "Tytuł pisma" wpisz "DO DEPARTAMENTU BSP - WNIOSEK O KONWERSJĘ ŚWIADECTWA KWALIFIKACJI UAVO", w pole "Treść" możesz wpisać np. "Szanowni Państwo, uprzejmie proszę o pozytywne rozpatrzenie mojego wniosku zgodnie z załącznikiem.",
- dodaj załączniki w postaci wspomnianego pliku PDF oraz skanu ważnego świadectwa kwalifikacji UAVO (obie strony),
- przejdź dalej, podpisz i wyślij wniosek.
- Profil zaufany to najszybsza forma.
- Do miesiąca od złożenia wniosku powinieneś otrzymać decyzję z ULC oraz nowe uprawnienia europejskie w postaci elektronicznej powinny zostać przypisane do Twojego profilu pilota. Nowe uprawnienia będą ważne przez 5 lat od dnia dokonania konwersji (daty wydania decyzji administracyjnej przez ULC).
Schemat konwersji przygotowany przez ULC wygląda następująco - takie uprawnienia otrzymasz po konwersji:
Nowe przepisy europejskie zastąpiły z dniem 31.12.2020 r. dotychczasowe regulacje państw UE, w tym Polski. Zniknął wcześniejszy polski podział na loty sportowe i rekreacyjne lub inne (na przykład komercyjne). Zamiast tego nowe przepisy wprowadziły 3 kategorie lotów BSP: OPEN (otwarta, dedykowana lotom raczej amatorskim), SPECIFIC (szczególna, przygotowana dla profesjonalistów, odpowiednik wcześniejszego UAVO), CERTIFIED (certyfikowana, przewidująca loty wysokiego ryzyka, jak loty nad zgromadzeniami, czy transport towarów niebezpiecznych lub ludzi), a także podkategorie oraz klasy samych dronów.
Nowe regulacje mają na celu ujednolicenie przepisów w całej Europie, dając możliwość lotów na tych samych uprawnieniach i zasadach we wszystkich krajach UE oraz krajach przyjmujących te przepisy takich jak Szwajcaria, czy Wielka Brytania. Ponadto mają służyć zadbaniu o poziom bezpieczeństwa w obliczu zwiększającej się ilości dronów w powietrzu. To wszystko przy jednoczesnym dostosowaniu poziomu wymagań w zależności od rzeczywistego stopnia ryzyka wykonywanych operacji, co ma odzwierciedlenie w ograniczeniach dotyczących masy drona, bliskości zabudowań i ludzi, wyposażenia drona, stopnia automatyzacji lotu i maksymalnej wysokości lotu lub odległości od gruntu - stąd podział na kategorie i klasy.
Odnośnie rejestracji, zarówno właściciele dronów zamierzający latać w kategorii SPECIFIC, jak i OPEN są prawnie zobligowani zarejestrować się jako operator w rejestrze ULC.
Zwolnieni z rejestracji są jedynie użytkownicy dronów-zabawek. Jednakże, żeby dron mógł być formalnie uznany za zabawkę, muszą być spełnione wszystkie następujące warunki łącznie: waży mniej niż 250g, podczas uderzenia nie przekaże człowiekowi energii kinetycznej o wartości większej niż 80 dżuli, jego maksymalna prędkość w poziomie wynosi 19 m/s, jego maksymalna wysokości lotu nie może przekroczyć 120m, jest przeznaczony przez producenta dla dzieci poniżej 14 roku życia i jednocześnie nie posiada kamery lub innego sensora zdolnego do zbierania danych osobowych.
Odnośnie szkolenia, aby latać swobodnie, najczęściej niezbędne są uprawnienia do lotów w kategorii SPECIFIC. Zgodnie z przepisami, aby je zdobyć, obowiązkowe jest przejście szkolenia i egzaminu teoretycznego oraz praktycznego w uznanym ośrodku szkolenia.
Alternatywnie można rozważyć uzyskanie certyfikatu kompetencji pilota BSP do lotów w podkategorii A2 OPEN, jeżeli planowane loty będą spełniać jej wymagania. Aby go uzyskać, należy przejść bezpłatne szkolenie i egzamin na podkategorie A1/A3 OPEN na stronie ULC, przeszkolić się praktyczne (dopuszczalne samokształcenie) i zdać dodatkowy egzamin teoretyczny do A2 OPEN prowadzony przez uznany ośrodek szkolenia, taki jak nasz.
- Dopuszczone do lotów modele dronów:
- OPEN - tylko modele zgodne z normami UE, ewentualnie modele nieposiadające znormalizowanej klasy z bardziej rygorystycznymi ograniczeniami niż przedstawiono dalej,
- SPECIFIC - jedynie ograniczenie masy startowej do 25kg.
- Maksymalna dopuszczalna masa startowa drona:
- OPEN - do 900g / 80J (podkategoria A1) lub do 4kg (podkategoria A2), ewentualnie do 25 kg (podkategoria A3 - loty "na pustkowiu"),
- SPECIFIC - do 25 kg.
- Maksymalna wysokość lotu:
- OPEN - do 120m AGL (nad poziomem terenu), a dokładniej w odległości nie większej niż 120 metrów od najbliższego punktu powierzchni ziemi (co ma szczególne znaczenie w terenie górzystym),
- SPECIFIC - elastyczna (możliwość uzyskania zezwolenia na loty wyżej niż 120m).
- Minimalna odległość od przeszkód, zabudowań i ludzi:
- OPEN - ograniczona klasą drona (A3 - do 150m od terenów mieszkalnych / użytkowych / przemysłowych / rekreacyjnych, A2 - do 30m lub 5 m w trybie ograniczonej prędkości drona), praktycznie brak możliwości przelotu nad osobami postronnymi, w żadnym przypadku nie można wlatywać nad zgromadzenia osób (def. zagęszczenie osób uniemożliwia im przemieszczanie się, np. koncert),
- SPECIFIC - bez ograniczeń w związku z rodzajem drona, domyślnie nie można jedynie wlatywać nad zgromadzenia osób - konieczne uzyskanie specjalnej zgody lub loty w kategorii CERTIFIED.
- Rodzaje dozwolonych operacji:
- OPEN - tylko VLOS (w zasięgu widoczności wzrokowej pilota lub obserwatora),
- SPECIFIC - VLOS, loty automatyczne, FPV, BVLOS (w zależności od posiadanych uprawnień).
- Dozwolone miejsca wykonywanych lotów:
- OPEN - loty niemożliwe w niektórych strefach geograficznych lub z większymi ograniczeniami (np. CTR<6km możliwe tylko w podkategorii A2),
- SPECIFIC - loty możliwe w większości miejsc ("domyślnie" lub po uzyskaniu zgody na loty w "zastrzeżonych" strefach geograficznych).
Najlepiej streszczą je poniższe grafiki przygotowane przez ULC.
Krajowe scenariusze standardowe
Warto dodać, że krajowy VLOS funkcjonuje podobnie jak dotychczas co do odległości lotu od pilota, jego definicja z NSTS-01 brzmi: "(...) loty wykonuje się w zasięgu widoczności wzrokowej pilota lub przynajmniej jednego obserwatora, którzy utrzymują kontakt wzrokowy nieuzbrojonym okiem z bezzałogowym statkiem powietrznym w celu określenia jego położenia względem pilota i w przestrzeni powietrznej oraz zapewnienia bezpiecznej odległości od innych statków powietrznych, przeszkód, pojazdów, osób lub zwierząt; 4) w operacjach VLOS wykonywanych bez obserwatora statku powietrznego, dopuszcza się utratę kontaktu wzrokowego z bezzałogowym statkiem powietrznym w momencie dokonywania przez pilota kontroli parametrów lotu przekazywanych przez urządzenia będące wyposażeniem bezzałogowego statku powietrznego".
Szczegóły są opisane w wytycznych Prezesa ULC.
Scenariusze standardowe (UE)
W związku z tzw. ustawą o COVID, jeżeli:
- NIE upłynęło jeszcze 180 dni* od terminu któregokolwiek z uprawnień to: dokonaj konwersji (jw.),
- termin uprawnień minął 6 miesięcy temu lub później to: przejdź szkolenie i zdaj egzamin w naszym ośrodku szkolenia.
Jak sprawdzić, kiedy kończy się ważność uprawnień? Sprawdź datę ważności w sekcji XIIa Twojego świadectwa kwalifikacji UAVO.
* Zgodnie z interpretacją tzw. ustawy o COVID - do 6 miesięcy od terminu ważności uprawnień, ale tylko do 90 dni od czasu zakończenia stanu pandemii / epidemii. Źródło: https://www.ulc.gov.pl/pl/aktualnosci/4999-komunikat-dla-posiadaczy-wszystkich-krajowych-swiadectw-kwalifikacji-z-wylaczeniem-swiadectw-fis-i-afis oraz odpowiedź ULC.
Jeżeli ukończysz szkolenie i egzamin w 2021, to otrzymasz już nowe uprawnienia w wyniku procedury przeprowadzonej przez ośrodek szkolenia z Urzędem Lotnictwa Cywilnego. Załóż konto operatora i uzupełnij profil pilota na stronie ULC, zapoznaj się z pozostałymi informacjami na niniejszej stronie.
Jeżeli ukończyłeś szkolenie w 2020 roku i wysłałeś do ULC wniosek o wydanie świadectwa kwalifikacji, to powinieneś go otrzymać, a następnie konwertować (wyjaśnione wcześniej), o ile przed nowelizacją przepisów rozpoczęła bieg procedura urzędowa, w innym przypadku otrzymasz od razu nowe uprawnienia.
W razie wątpliwości skontaktuj się z Twoim ośrodkiem szkolenia.
1. ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych - w języku polskim w wersji skonsolidowanej (najbardziej aktualnej)
2. ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2019/945 z dnia 12 marca 2019 r. w sprawie bezzałogowych systemów powietrznych oraz operatorów bezzałogowych systemów powietrznych z państw trzecich - w języku polskim w wersji skonsolidowanej (najbardziej aktualnej)
3. Wytyczne Prezesa ULC na stronie Dziennika Urzędowego dotyczące BSP - w języku polskim, zawiera wprowadzone do użytku zasady lotów i scenariusze krajowe.
4. Strona ULC dedykowana dronom z aktualizowanymi informacjami.
5. Easy Access Rules for Unmanned Aircraft Systems (by EASA) - w języku angielskim, zawiera w jednym dokumencie wszystkie informacje o regulacjach wynikających z Rozporządzenia (UE) 2019/947 oraz 2019/945.
6. Nagrania z konferencji i webinarów:
Skorzystaj z wybranego produktu poniżej lub skontaktuj się z nami przez formularz umieszczony na dole tej strony.
Nasi kursanci mają dostęp do naszego Informatora UAVO, więc otrzymują informacje mailowe o najważniejszych zmianach w przepisach.
Powiązane produkty
Nasze kompetencje wynikają z faktów, że od 2010 roku zajmujemy się dronami, dostarczamy drony profesjonalne i usługi techniczne, od 2014 prowadzimy ośrodek szkolenia UAVO (Novelty RPAS – ULC 130RPS-02/2015), przeszkoliliśmy tysiące operatorów dronów, a także ciągle się rozwijamy, śledzimy zmiany przepisów oraz bierzemy udział w konsultacjach nowych regulacji. Jesteśmy wyznaczonym operatorem przez ULC uprawnionym do szkolenia i egzaminowania pilotów BSP.
Jeżeli masz pytanie, na które nie ma odpowiedzi powyżej, to chętnie na nie odpowiemy: